Lack prensibi

Kuşlar ancak bakabilecekleri kadar yumurtlar.
Beslenecek çok fazla ağız varsa, daha az yavru hayatta kalacak ve ebeveynlerin seçilim değeri azalacaktır.

Lack prensibi, İngiliz ornitolog David Lack tarafından 1954'te önerilmiş olup bunu "her kuş türünün yavru sayısının büyüklüğü, ebeveynlerin ortalama olarak yeterli yiyecek sağlayabileceği en büyük yavru sayısına karşılık gelecek şekilde doğal seçilimle adapte olması" şeklinde açıklamıştır.[1] Biyolojik bir kural olarak bu prensip, hayvanlar ve bitkiler de dahil olmak üzere genel olarak üreyen organizmalara uygulanacak şekilde formalize edilebilir ve genelleştirilebilir. George C. Williams ve diğerlerinin Lack ilkesine dayanan çalışmaları, popülasyon biyolojisinin matematiksel olarak daha iyi anlaşılmasına sağladı.

Prensip

Lack ilkesi, optimumdan daha fazla yumurta bırakan kuşların büyük olasılıkla daha az palaza (yuvadan başarılı bir şekilde uçan yavrular) sahip olacağını çünkü ebeveyn kuşların hepsine yetecek kadar yiyecek toplayamayacaklarını ifade eder. Evrimci biyolog George C. Williams, bu iddianın kuşlar dışındaki organizmalar (hem hayvanlar hem de bitkiler) için de geçerli olduğunu belirtti ve eşdeğer bir durum olarak tohumlu bitkiler tarafından üretilen tohum taslağı örneğini verdi. Williams, 1930'da RA Fisher tarafından özetlenen çerçeveye dayanarak, evrimsel karar vermenin matematiksel bir teorisini oluşturmak için iddiayı formalize etti; yani üreme için harcanan çaba, bireyin uzun vadeli seçilim değeriyle karşılaştırıldığında, maliyetine değmelidir.[2] Williams, bunun (Lack'in öne sürdüğü gibi) bir organizmanın üreme süreçlerinin kendi üreme çıkarına (doğal seçilim) hizmet edecek şekilde mi yoksa V.C. Wynne-Edwards'ın önerdiği gibi[3] bireyin ait olduğu türün neslini devam ettirme şansını artıracak şekilde mi ayarlandığı tartışmasına katkıda bulunacağını belirtti (grup seçimi). Zoolog J. L. Cloudsley-Thompson, büyük bir kuşun küçük olana kıyasla daha fazla yavruya sahip olabileceğini iddia etti.[4] Williams, bu iddiaya cevaben büyük kuşların ölüm oranlarının daha düşük olması ve dolayısıyla tüm yaşamları boyunca üreme değerlerinin daha yüksek olması nedeniyle bunun kötü bir üreme stratejisi olacağını söyledi (bu nedenle kısa vadede büyük bir risk almak yersizdir).[5] Williams'ın cevabı: "yaşam tarihi evrimi konusunda en çok alıntı yapılan makalelerden biridir çünkü ... yaşa göre yapılandırılmış popülasyonlarda optimal yaşam tarihi stratejilerini bulmayı kavramsal olarak mümkün kıldı".[6]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Lack, David (1954). The regulation of animal numbers. Clarendon Press. 
  2. ^ Fisher, R. A. (1930). The genetical theory of natural selection. Oxford University Press. 
  3. ^ Wynne-Edwards, V. C. (1962). Animal dispersion in relation to social behavior. Oliver and Boy. 
  4. ^ Cloudsley-Thompson, J. L. (1955). Cragg, J. B.; Pirie, N. W. (Ed.). The numbers of man and animals. Oliver and Boyd. ss. 54-55. 
  5. ^ Williams, George C. (November 1966). "Natural Selection, the Costs of Reproduction, and a Refinement of Lack's Principle". The American Naturalist. 100 (916): 687-690. doi:10.1086/282461. JSTOR 2459305. 
  6. ^ Pasztor, E.; Loeschcke, V. (November 1989). "The Coherence of Cole's Result and Williams' Refinement of Lack's Principle". Oikos. 56 (3): 416-420. doi:10.2307/3565627. JSTOR 3565627. 
  • g
  • t
  • d
Kurallar
  • Allen kuralı Soğuk iklimlerde daha kısa uzuvlar
  • Bateson kuralı Komşularını andıran ekstra uzuvlar
  • Bergmann kuralı Soğuk iklimlerde daha büyük bedenler
  • Cope kuralı Bedenin zamanla büyümesi
  • Derin deniz gigantizmi Derin deniz canlılarında daha büyük bedenler
  • Dollo yasası Karmaşık özelliklerin kaybı geri döndürülemez
  • Eichler kuralı Parazitler konakçılarıyla birlikte değişiklik gösterir
  • Emery kuralı Böceklerin sosyal parazitleri genellikle kendileriyle yakın akrabadır
  • Fahrenholz kuralı Konakçı ve parazit filogenisi eşleşik hale gelir
  • Foster kuralı (Ada devleşmesi, Ada cüceleşmesi) Adalara yerleşen büyük türler küçülür, küçü türler büyür
  • Gause yasası Aynı kaynaklar için rekabet eden iki türün bir arada olamayacağını belirten bir önermedir
  • Gloger kuralı Soğuk ve kuru iklimlerde daha açık renkler
  • Haldane kuralı Bulunmayan, nadir veya kısır olan hibrit cinsiyetler heterogamiktir
  • Harrison kuralı Parazitler konakçısına göre değişir
  • Hamilton kuralı yardımlaşma gösteren canlı birey için doğrudan bir yararı olmayan özgecil davranışları en iyi şekilde anlatan kuram
  • Kleiber yasası Bir hayvanın metabolizma hızı büyüklüğü arttıkça azalır
  • Hennig ilerleme kuralı Kladistikte en ilkel türler grubun alanının en erken, merkezi kısmında bulunur
  • Jarman–Bell prensibi Bir hayvanın büyüklüğü ile beslenme kalitesi arasındaki ilişkidir ve daha büyük hayvanlar daha düşük kaliteli diyete sahiptir
  • Jordan kuralı Su sıcaklığı ile yüzgeç ışınları ve omur sayısı arasındaki ters ilişki
  • Lack prensibi Kuşlar yiyecek sağlayabilecekleri kadar yumurtlar
  • Rapoport kuralı Enleme bağlı yayılım enlemle beraber artar
  • Rensch kuralı Cinsel boyut dimorfizmi, erkekler daha büyük olduğunda boyutla birlikte artar, dişiler daha büyük olduğunda boyutla birlikte azalır
  • Rosa kuralı Gruplar, ilkel türlerdeki karakter çeşitliliğinden gelişmiş türlerdeki sabit karakter durumuna doğru evrilir
  • Schmalhausen yasası Bir açıdan tolerans sınırında olan bir popülasyon, diğer herhangi bir açıdan küçük farklılıklara karşı savunmasızdır
  • Thorson kuralı Bentik deniz omurgasızlarının yumurta sayısı enlem arttıkça azalır
  • Van Valen yasası Bir grubun yok olma olasılığı zaman içinde sabittir
  • von Baer yasası Embriyolar ortak bir formdan başlar ve giderek daha özelleşmiş formlara dönüşür
  • Williston yasası Bir organizmadaki parçaların sayısı azalır ve işlev bakımından uzmanlaşır
Bergmann kuralı bir harita ve grafik ile gösterilmiş
İlişkili
  • Karşı gradyan varyasyonu Genetiğin bir faktör olarak çevreye karşı çıktığı yer
  • Gigantotermi Büyük soğukkanlı hayvanlar sabit vücut ısısını daha kolay korurlar