Francesco Donato

Francesco Donato
Francesco Donato portresi Ressam: Domenico Robusti

Venedik Cumhuriyeti Doçesi (79.) Doge di Venezia
Hüküm süresi	24 Kasım 1545 – 9 Mayıs 1553 7 yıl 5 ay 29 gün
Önce gelen	Pietro Lando
Sonra gelen	Marcantonio Trevisan

Doğum	1468 Venedik
Ölüm	23 Mayıs 1553 (84 yaşında) Venedik
Defin	Santa Maria dei Servi Kilisesi, Venedik XIX. yüzyıl başlarında Mareno di Piave'deki Villa Donato malikanesindeki sülale şapelindeki anıt mezar
Eş(ler)i	Da Mula
Çocuk(lar)ı	İki erkek çocuk
Babası	Alvise Donato
Annesi	Camilla Lion

Francesco Donato (veya Francesca Donà) (d. 1468, Venedik- ö. 23 Mayıs 1553, Venedik), [24 Kasım 1545 – 9 Mayıs 1553 döneminde Venedik Cumhuriyeti'ne "Doçe" unvanı ile devlet başkanlığı yapan 79. dükadır. 9 Kasım 1545'te Doçe Pietro Lando'nun ölümünden sonra yapılan seçimden sonra 24 Kasım 1545'te tahta çıktı. 7 yıl 5 ay 29 gün süren Venedik Cumhuriyeti "Doçe"'lük saltanatından sonra 23 Mayıs 1553'da 84 yaşında Venedik'te öldü.

Hayatı

Doçe olmadan önce

Francesco Donato 1468'de Venedik'ta asil bir aile mensubu olan Giovanni Dona ve karısı İsabetta Morosini'nin oğlu olarak doğdu. Dona sülalesi olarak da bilinen ailesi 16. ve 17 yüzyılda Venedik'te ortaya çıkan asil ailelerdendi ve bu dönemde bu aileden iki doçe (Francesco Leonardo Donà ve Nicolò Donà), 8 başsavcı ve 1 kardinal önemli devlet görevi yapmışlardı.

Donato eğitim yapmakta iken klasik diller üzerinde verilen derslere yaptığı çalışmalarla kendini çevresine tanıttı. İyi bir hukukçu ve diplomat olmak hedefiyle yüksek eğitime devam etti. Askeri bir kariyer yapmaktan kaçındı. Hatta emri altında bulunan kişilere komuta verip ve kontrol etmek gereken kariyer alternatiflerinden imtina etti. Önemli devlet fonksiyonlarının bürokratik olarak geliştirilip organize edilip yönetilmesini gerektiren bürokrat kariyerini tercih etti ve Venedik Cumhuriyeti hukuk ve devlet idare sisteminde ileri bürokratik görevler almaya başladı.

Venedikli asıl bir aile olan De Mula sülalesi mensubu bir asil kadınla evlilik yaptı ve bu evlilikten üç çocukları oldu.

İyi konuşma yapmakla ve belagatı ile de isim yaptı. Genellikle hayati boyunca sıhhati iyi değildi. Gayet koyu Katolik Hristiyan dindar olması bu nedenle açıklanmıştı . Dindarlığı yaşı ilerledikçe daha da hayatında önem kazanmaya başladı.

Doçelik dönemi

Bir önceki "doçe" olan Pietro Lando 82 yaşında iken 9 Kasım 1545'te öldü. Pietro Donato Venedik Cumhuriyeti "doçe seçmenler konseyi" tarafından 24 Kasım 1545'te "doçe" olarak seçildi ve tahta çıktı. Doçe seçildiği zaman Donato 77 yaşında yaşlı bir kişi idi. Önceki doçe Lando'nun yaşlı olmasından ve tek başına buyruk olmasından dolayı şehirde yaygın söylenti ve şikayetlere rağmen yeni doçe olarak da yaşlı bir kişinin seçilmesi çeşitli değişik alternatif açıklamalar ortaya çıkartmış ve tartışmalara konu olmuştur.

Yaşlı ve sıhhati genellikle iyi olmayan Donato hiçbir şekilde sıkı otoriter olmadan danışmanlarının ve Venedik Cumhuriyeti Büyük Konseyi ('Maggior Consiglio') üyelerinin tavsiyelerine çok kere uyarak devletin ileri gelenlerine gayet serbestlik sağlayan bir şekilde yönetmiştir.

Donato'nun Venedik'te hükûmet sürdüğü dönemde (1545-1563) Katolik Kilisesi ve Papalık Avrupa'da gelişen Protestan Reformu ve ortaya çıkıp 1548'de biten Otuz Yıl Savaşları aleyhinde Katolik Kilisesi'nin Karşı Reformasyon hareketinin başlanması için çağrılan Trent Konsili toplantılarına devam etmekteydi. Venedik Cumhuriyeti bu gelişmeyi iyi anlayamamıştı. Bu Konsil'in Katolik kalan ülkelerde yeni mezheplerle mücadele etmek amacıyla Engizisyon mahkemeleri kurması kararı verdiğinde bu Venedik Cumhuriyeti'nce kabul edilmedi. Doçe Donato Venedik Cumhuriyeti'nin tarafsız kalacağını ilan etti. Venedikliler Hristiyanlığa inanmayanlar ile ticaret yapmaya ve onlarla yakın ilişkiler kurmaya alışkın idiler. Katolik Kilisesinin bu konsil ile "Hristiyan olmayanlar"la ilişkiler kurmayı yasaklamasının Venedik devleti ve Venedikliler alyehinde olduğunu bilmekteydiler. Fakat Katolik Hristiyan tutumu ve Venedik'in buna karşı olması, Kutsal Roma İmparatoru V. Karl (Şarlken) ve Fransa Krallığı kralı II. Henri tarafından büyük tenkitlere ve karşı çıkmalara neden oldu.

Donato'nun docelik döneminde Venedik donanması kadırgalarında kürek çekmek için kullanılan gönüllü Venedik vatandaşlarının sayısı ilk defa gayet azaldı ve yeter sayıda kürekçi bulunamaya başladı. Donanmanın gücünü korumak için ve özel olarak Venedik donanmasının Adriyatik Denizi Dalmaçya kıyılarında korsanlara karşı yaptığı harekat ve savaş için kullanılan Venedik kadırgalarında kullanılan kürekçiler hapis cezasına çarptırılan mahkûmlardan oluşturulmaya başlandı

1547'de Venedik Cumhuriyeti Katolik Kilisesi'nin Venedik topraklarında Engizisyon Mahkemesi'nin kurmasına ve bu mahkemenin kilise tarafından işletilmesine izin verdi. Fakat bu mahkemeye ancak gayet sınırlı yetkiler verildi ve Venedik devleti yönetiminin kontrolü altında işlev yapması kabul edildi. Böylece Katolik Kilisesi'nin Venedik'teki siyasal gelişimelere müdahale etmesi önlenmek istendi. Doçe olan Donato gayet dindar Katolikti ama buna rağmen o bile Venedik'in otonomisini korumayı kabul etmişti. Tüm Venedikliler Katolik Kilisesi ve Papa'nın şehir cumhuriyetinin işlerine ve siyasetlerine herhangi bir şekilde burnunu sokup müdahale atmesi aleyhinde idi.

Donato döneminde Venedik şehri, özellikle mimar Sansivino'nun katkısı ile, büyük imar hareketlerine sahne oldu. Sansivino kütüphane binasının ve Venedik darphanesi binasının tasarımlarını sağladı ve yaptırdı. Venedik Dükalık Sarayı (Palazzo Duçale)'" için usta ressamlara yeni tablolar ısmarlanıp yaptırıldı. Bunlar arasında ressam Paul Veronese'nin hazırladığı büyük duvar tabloları çok ihtişamlı ve önemlidir.

Venedik şehri Donato Doçelik döneminde Venedik halkı şehri devamlı olan bir barış altında bir refah ve zenginlik merkezi olarak görülmekte idi. Fakat genel ekonomik durumun gayet kötüleşeceğini, özellikle Amerika'nın keşfedilmesi ve Güney Amerika'dan altının Avrupa'ya getirilmesi ile ortaya çıkan büyük enflasyonu ve bunun büyük zararlarını, hayal bile edememekteydiler.

1550'de Donato'nun zaten zayıf olan sıhhati daha da kötüye gitmeye başladı ve Donatao bu hasta hali ile Doçelik görevi yapamayacağını anlayıp Doçelikten feragat etmek istedi. Fakat Venedik üst yöneticisi "Büyük Konsey" bu feragati kabul etmedi ve hasta hasta Donato üç yıl daha Doçe görevini yapmak zorunda kaldı. 23 Mayıs 1553'te Francesco Donato daha da hastalanıp öldü.

Cesedi cenaze merasimi ile Santa Maria dei Servi Kilisesi'ne gömüldü. XIX. yüzyılın başlarında cenaze Mareno di Piave'de bulunan "Villa Donato"'nun şapelindeki anıt-mezara nakledildi. Böylece Francesco Donato Venedik şehri içinde mezarı bulunmayan tek Venedik Cumhuriyeti Doçesi oldu.

Ayrıca bakınız

Venedik Cumhuriyeti
Venedik doçeleri listesi

Kaynakça

Dış kaynaklar

Norwich, John Julius (1999) A History of Venice. New York: Vintage Books, ISBN 0-679-72197-5 (İngilizce)
da Mosto, Andrea (1983), Dogi di Venezia nella vita pubblica e privata. Floransa:A. Martello (İtalyanca)
Dumler, Helmut (2001), Venedig und die Dogen. Düsseldorf:Artemis & Winkler ISBN 978-3538071162 (Almanca)

Resmî unvanlar
Önce gelen: Pietro Lando	Venedik Doçesi 1545 – 1553	Sonra gelen: Marcantonio Trevisan

Venedik Doçeleri

Bizanslılar Dönemi (697–737)
Paolo Lucio Anafesto (697–717) • Marcello Tegalliano (717–726) • Orso Ipato (726–737)

Magistri Militum Rejimi (738–742)
Domenico Leoni • Felice Cornicola • Teodato Ipato • Gioviano Cepanico • Giovanni Fabriciaco

Dukalık Dönemi (742–1148)
8. yüzyıl	Teodato İpato* (742–755) • Galla Lupanio* (755–756) • Domenico Monegario* (756–764) • Maurizio Galbaio (764–787) • Giovanni Galbaio* (787–804)
9. yüzyıl	Obelerio degli Antenori† (804–811) • Angelo Participazio (811–827) • Giustiniano Participazio (827–829) • I. Giovanni Participazio (829–837) • Pietro Tradonico (837–864) • I. Orso Participazio (864–881) • II. Giovanni Participazio* ((864–881))(887-888) • I. Pietro Candiano (887) • Pietro Tribuno (888–912)
10. yüzyıl	II. Orso Participazio (912–932) • II. Pietro Candiano (932–939) • Pietro Participazio (939–942) • III. Pietro Candiano (942–959) • IV. Pietro Candiano† (959–976) • I. Pietro Orseolo♦ (976–978) • Vitale Candiano♦ (978–979) • Tribuno Memmo (979–991) • II. Pietro Orseolo (991–1009)
11. yüzyıl	Ottone Orseolo* (1009–1026) • Pietro Centranico* (1026–1032) • Domenico Flabanico (1032–1043) • I. Domenico Contarini (1043–1071) • Domenico Selvo* (1071–1084) • Vitale Falier (1084–1096) • I. Vitale Michiel (1096–1102)
12. yüzyıl	Ordelafo Faliero (1102–1117) • Domenico Michele (1117–1130) • Pietro Polani (1130–1148)
*tahttan indirilme † idam edilme veya suikastle ölüm ‡ savaşta ölüm ♦ tahttan feragat etme

Cumhuriyet Dönemi (1148–1797)
12. yüzyıl	Domenico Morosini (1148–1156) • II. Vitale Michiel (1156–1172) • Sebastiano Ziani (1172–1178) • Orio Mastropiero (1178–1192) • Enrico Dandolo (1192–1205)
13. yüzyıl	Pietro Ziani (1205–1229) • Jacopo Tiepolo (1229–1249) • Marino Morosini (1249–1252) • Renier Zen (1252–1268) • Lorenzo Tiepolo (1268–1275) • Jacopo Contarini (1275–1280) • Giovanni Dandolo (1280–1289) • Pietro Gradenigo (1289–1311)
14. yüzyıl	Marino Zorzi (1311–1312) • Giovanni Soranzo (1312–1328) • Francesco Dandolo (1328–1339) • Bartolomeo Gradenigo (1339–1342) • Andrea Dandolo (1342–1354) • Marin Falier† (1354–1355) • Giovanni Gradenigo (1355–1356) • Giovanni Dolfin (1356–1361) • Lorenzo Celsi (1361–1365) • Marco Cornaro (1365–1367) • Andrea Contarini(1367–1382) • Michele Morosini (1382–1382) • Antonio Venier (1382–1400)
15. yüzyıl	Michele Steno (1400–1413) • Tommaso Mocenigo (1413–1423) • Francesco Foscari* (1423–1457) • Pasquale Malipiero (1457–1462) • Cristoforo Moro (1462–1471) • Niccolò Tron (1471–1473) • Niccolò Marcello (1473–1474) • Pietro Mocenigo (1474–1476) • Andrea Vendramin (1476–1478) • Giovanni Mocenigo (1478–1485) • Marco Barbarigo (1485–1486) • Agostino Barbarigo (1486–1501)
16. yüzyıl	Leonardo Loredan (1501–1521) • Antonio Grimani (1521–1523) • Andrea Gritti (1523–1538) • Pietro Lando (1538–1545) • Francesco Donato (1545–1553) • Marcantonio Trevisan (1553–1554) • Francesco Venier (1554–1556) • Lorenzo Priuli (1556–1559) • Girolamo Priuli (1559–1567) • Pietro Loredan (1567–1570) • I. Alvise Mocenigo (1570–1577) • Sebastiano Venier (1577–1578) • Niccolò da Ponte (1578–1585) • Pasquale Cicogna (1585–1595) • Marino Grimani (1595–1606)
17. yüzyıl	Leonardo Donato (1606–1612) • Marcantonio Memmo (1612–1615) • Giovanni Bembo (1615–1618) • Nicolò Donato (1618–1618) • Antonio Priuli (1618–1623) • Francesco Contarini (1623–1624) • I. Giovanni Cornaro (1624–1630) • Nicolò Contarini (1630–1631) • Francesco Erizzo (1631–1646) • Francesco Molin (1646–1655) • Carlo Contarini (1655–1656) • Francesco Cornaro (1656–1656) • Bertuccio Valiero (1656–1658) • Giovanni Pesaro (1658–1659) • II. Domenico Contarini (1659–1674) • Nicolò Sagredo (1674–1676) • Alvise Contarini (1676–1683) • Marcantonio Giustinian (1683–1688) • Francesco Morosini(1688–1694) • Silvestro Valiero(1694–1700) • II. Alvise Mocenigo(1700–1709)
18. yüzyıl	II. Giovanni Cornaro (1709–1722) • III. Alvise Mocenigo (1722–1732) • Carlo Ruzzini (1732–1735) • Alvise Pisani (1735–1741) • Pietro Grimani (1741–1752) • Francesco Loredan (1752–1762) • Marco Foscarini (1762–1763) • IV. Alvise Mocenigo (1763–1779) • Paolo Renier (1779–1789) • Ludovico Manin (1789–1797)
† Marino Falier (1354–55) vatana ihanet ile suçlanmış, yargılanmış ve idam edilmiştir. * Francesco Foscari (1423–57)Onlar Konseyi tarafından Doçe'likten hal edilmiştir. * Ludovico Manin Fransa Devrimi İtalya ordusu komutanı Napolyon Bonapart tarafından tahttan indirilip Venedik Cumhuriyeti ortadan kaldırılmıştır.