Pałac w Świerklańcu

Pałac w Świerklańcu

nr rej. 151/49 z 15.02.1949 i 606/66 z 30.12.1966
Pałac – widok od frontu
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Miejscowość	Świerklaniec
Adres	ul. Parkowa 30 42-622 Świerklaniec
Typ budynku	Pałac
Inwestor	Guido Henckel von Donnersmarck
Ukończenie budowy	1876
Zniszczono	1957
Pierwszy właściciel	Guido Henckel von Donnersmarck
Kolejni właściciele	Guidotto Henckel von Donnersmarck
Położenie na mapie gminy Świerklaniec Pałac w Świerklańcu
Położenie na mapie Polski Pałac w Świerklańcu
Położenie na mapie województwa śląskiego Pałac w Świerklańcu
Położenie na mapie powiatu tarnogórskiego Pałac w Świerklańcu
50°25′55,2″N 18°57′17,6″E/50,432000 18,954889
Multimedia w Wikimedia Commons

Pałac w Świerklańcu – zabytkowy^[1] pałac w Świerklańcu.

Obiekt zwany był „Małym Wersalem”.

Historia

Podczas pobytu we Francji hrabia Guido Henckel von Donnersmarck sprezentował swej metresie, Blance de Païva, wspaniały pałac Pontchartrain, usytuowany niedaleko Paryża. Ponieważ warunki w starym, kamiennym, zamku w Świerklańcu nie odpowiadały przyzwyczajonej do wygód markizie, hrabia początkowo myślał o przeniesieniu pałacu z Francji do Świerklańca, ale ostatecznie kazał zaprojektować i zbudować zupełnie nowy obiekt, oparty na neorenesansowych wzorach francuskich. W ten sposób w latach 1869-1876 r. niedaleko starego zamku powstała rezydencja w stylu Ludwika XIV, zwana później popularnie „Małym Wersalem”. Pałac zaprojektował Hector Lefuel (nadworny budowniczy Napoleona III, znany z przebudowy paryskiego Luwru). W pałacu znajdowały się 34 duże sale oraz 6 luksusowych apartamentów. Wszystkie wyposażone były w ekskluzywne łazienki z systemami ogrzewania i wentylacji. Specjalnie dla cesarza Wilhelma II, który bywał częstym gościem u Donnersmacków, w pobliżu rezydencji wzniesiono mniejszy obiekt, zwany Pałacem Kawalera.

II wojna światowa i lata późniejsze

Pałac został podpalony w styczniu 1945 przez żołnierzy Armii Czerwonej lub żołnierzy Wehrmachtu na polecenie księcia Guidotto von Donnersmarcka^[2]. Ruiny ostatecznie zostały rozebrane w czasach PRL w latach 1954-1957^[2]. Nadający się do wykorzystania budulec uzyskany z ruin oraz marmury i kamienne bloki posłużyły do budowy Pałacu Kultury Zagłębia w latach 1951-1958^[2].

W 1962 r. na wniosek Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Tarnowskich Górach, bez wiedzy Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Katowicach, górnicy kopalni "Andaluzja" wysadzili ruiny pobliskiego zamku piastowskiego^[3].

Stan obecny

Z zespołu pałacowego do dzisiaj ocalały baseny, tarasy i fontanny, wspomniany Pałac Kawalera oraz kościół z grobowcami rodziny. Autorem rzeźb na tarasie, które ocalały do dziś, był Emmanuel Frémiet. Dwie pochodzące z parku pałacowego rzeźby lwów znajdują się w Zabrzu (zdobią wejście do parku od ul. 3 Maja). Brama pałacowa została przeniesiona do ogrodu zoologicznego w Parku Śląskim w Chorzowie.

Galeria

• 
  Pałac od frontu przed 1904
• 
  Od strony parku na pocztówce (c. 1890)
• 
  Pałac od strony parku pod koniec XIX w.
• 
  Pałac od strony parku (c. 1920)
• 
  Wnętrze czerwonego salonu
• 
  Miejsce po pałacu (2005)
• 
  Brama pałacowa, ob. do ZOO w Chorzowie
• 
  Brama z herbem Henckel v. Donnersmarck
• 
  Herb Henckel von Donnersmarck
• 
  Lew przy wejściu do parku^[4]

Zobacz też

• zamek w Świerklańcu
• park w Świerklańcu

Ważniejsza literatura

Tę sekcję należy dopracować: zweryfikować, które informacje zostały zaczerpnięte z których źródeł oraz doźródłowić artykuł.. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.

• M. Zgórniak, Pałac w Świerklańcu – zapomniane dzieło Hectora Lefuela, w: Archi­tektura XIX i po­czątku XX wieku, pod red. T. Grygiela, Wrocław-Warszawa-Kraków 1991, s. 101-111
• J. A. Krawczyk, A. Kuzio-Podrucki, Zamki i pałace Donnersmarcków. Schlösser der Donnersmarcks, Radzionków 2002.
• A. Kuzio-Podrucki, P. Nadolski, D. Woźnicki, Herbarz bytomski, Bytom 2003.
• A. Kuzio-Podrucki, Henckel von Donnersmarckowie. Kariera i fortuna rodu, Bytom 2003.
• J. A. Krawczyk, E. Wieczorek, Dziedzictwo kulturowe gminy Świerklaniec, Bytom 1997.
• M. Wroński Świerklaniec w dawnych widokach, Tarnowskie Góry 2000.
• J. Rolak, „Zamek w Świerklańcu. Historia wyburzenia w świetle materiałów archiwalnych Śląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Katowicach” [w:]Wiadomości Konserwatorskie Województwa Śląskiego, T.2, Katowice 2010.

Przypisy