7 Szpital Okręgowy

7 Szpital Okręgowy – jednostka organizacyjna służby zdrowia Armii Wielkopolskiej i Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej.

Historia szpitala

Zadaniem 7 Szpitala Okręgowego w Poznaniu było leczenie wojskowych i osób uprawnionych do leczenia wojskowego Okręgu Korpusu nr VII^[1]. Szpital dysponował ambulatorium dentystycznym, chirurgicznym, okulistycznym, laryngologicznym oraz przychodnią ogólną dla chorych. Komendant szpitala posiadał uprawnienia dowódcy pułku^[2].

Minister spraw wojskowych wydał rozkaz nr O.I.Szt.Gen. 7980 Org. Częściowa likwidacja zakładów służby zdrowia, w którym między innymi nakazał dowódcy Okręgu Korpusu Nr VII zredukować z dniem 25 lipca 1924 roku liczbę łóżek w szpitalu do 400^[3].

W 1931 roku został zlikwidowany 7 batalion sanitarny, a w jego miejsce została utworzona Kadra Zapasowa 7 Szpitala Okręgowego^[4].

 Zobacz też: Szpital przy ul. Grunwaldzkiej w Poznaniu.

Struktura organizacyjna

Organizacja szpitala w 1923^[5]:

• komendant, kancelaria i komisja gospodarcza,
• oficer administracji budynków i magazynów,
• oddziały chorych i pracowni klinicznych: chorób wewnętrznych, zakaźny, chirurgiczny, ginekologiczny, dermatologiczny, oddział neurologiczny, okulistyczny i laryngologiczny;
• pracownia bakteriologiczna
• pracownia rentgenowska,
• prosektorium,
• ambulatorium dentystyczne,
• apteka okręgowa,
• trzy plutony obsługi sanitarnej.

Szpital posiadał 600 łóżek.

Mobilizacja 1939 roku

7 Szpital Okręgowy był jednostką mobilizującą. Komendant szpitala był odpowiedzialny za przygotowanie mobilizacji, a komendant kadry zapasowej za jej przeprowadzenie.

Zgodnie z planem mobilizacyjnym „W” kadra zapasowa 7 Szpitala Okręgowego przed wykonaniem nałożonych na nią zadań mobilizacyjnych sama mobilizowała się w alarmie, w grupie jednostek oznaczonych kolorem żółtym, do etatu wojennego Kadry Mobilizującej Nr 7. Kadra mobilizująca była organizacją przejściową. Po wykonaniu zadań mobilizacyjnych ulegała likwidacji.

Kadra Mobilizująca Nr 7 formowała trzy komplety jednostek służby zdrowia dla wielkich jednostek piechoty stacjonujących na terenie OK VII (14 DP, 17 DP i 25 DP)^[a], część kompletu jednostek służby zdrowia Armii „Poznań” oraz trzy szpitale wojenne, które w wypadku wojny z Niemcami („Z”) rozwijały się na obszarze krajowym (OK Nr II i OK Nr IX), a w wypadku wojny z Rosją („W”) pozostawały na terenie OK Nr VII.

Jednostki służby zdrowia zmobilizowane przez 7 Szpital Okręgowy

• Kadra Mobilizująca Nr 7
• 7 Szpital Okręgowy (komenda według etatu szpitala wojennego typ II)
• szpital wojenny typ I nr 701 (miejsce rozwinięcia: „W” – Słupca, „Z” – Chełm, OK Nr II)
• szpital wojenny typ I nr 702 (miejsce rozwinięcia: „W” – Konin, „Z” – Białowieża, OK Nr IX)
• szpital wojenny typ I nr 703 (miejsce rozwinięcia: „W” – Koło, „Z” – Kowel, OK Nr II)
• szpital polowy nr 701 dla 14 DP
• szpital polowy nr 702 dla 17 DP
• szpital polowy nr 703 dla 25 DP
• kompania sanitarna nr 701 dla 14 DP
• polowa kolumna dezynfekcyjno-kąpielowa nr 701 dla 14 DP
• polowa kolumna dezynfekcyjno-kąpielowa nr 702 dla 17 DP
• polowa kolumna dezynfekcyjno-kąpielowa nr 703 dla 25 DP
• polowa pracownia bakteriologiczno-chemiczna nr 701 dla 14 DP
• polowa pracownia bakteriologiczno-chemiczna nr 702 dla 17 DP
• polowa pracownia bakteriologiczno-chemiczna nr 703 dla 25 DP
• polowa pracownia dentystyczna nr 701 dla 14 DP
• polowa pracownia dentystyczna nr 702 dla 17 DP
• polowa pracownia dentystyczna nr 703 dla 25 DP
• zespół przeciwgazowy nr 701 dla Armii „Poznań”
• zespół przeciwgazowy nr 702 dla Armii „Poznań”
• zespół przeciwgazowy nr 703 dla Armii „Poznań”
• zespół przeciwgazowy nr 704 dla Armii „Poznań”
• samodzielny zespół chirurgiczny Nr 71 dla Armii „Poznań”
• samodzielny zespół chirurgiczny Nr 72 dla Armii „Poznań”
• samodzielny zespół chirurgiczny Nr 73 dla Armii „Poznań”
• samodzielny zespół chirurgiczny Nr 74 dla Armii „Poznań”

Kadra szpitala

Komendanci szpitala

• mjr / ppłk lek. dr Kazimierz Bonawentura Nowakowski (1919^[6])
• mjr lek. dr Tadeusz Szulc^[7]
• płk lek. dr Kazimierz Wilczewski^[7]
• płk lek. dr Stefan Janiszewski (1922–1925^[8])
• płk lek. dr Gustaw Zaręba (1925^[8])
• płk lek. dr Leonard Ernest Jarociński (1925–1927^[8])
• płk lek. dr Zygmunt Szarf (1927^[8])
• ppłk lek. dr Marian I Witkowski (1927 – 30 IX 1929 → stan spoczynku^[9][8])
• płk lek. doc. dr Teofil Kazimierz Kucharski (23 VIII 1929 – VIII 1939 → szef służby zdrowia Armii „Poznań”^[8])
• płk lek. dr Felicjan Wołkowiński VIII – IX 1939^[8])

Pomocnicy komendanta szpitala – komendanci kadry zapasowej

• ppłk lek. dr Leon Kazimierz Strehl (X 1931^[4] – IV 1934 → szef sanitarny DOK VIII^[10])
• ppłk lek. dr Rudolf Seweryn Tatkowski (VI 1934^[11] – XII 1937^[12])
• ppłk lek. dr Bronisław Franciszek Decowski (XII 1937 – 1939^[13])

Obsada personalna i struktura w marcu 1939 roku

Ostatnia „pokojowa” obsada personalna szpitala^[14][b]

• komendant szpitala – płk doc. dr Teofil Kazimierz Kucharski
• rezerwa personalna szpitala – mjr dr Michał Tobiasz
• starszy ordynator oddziału chirurgicznego – ppłk dr Tadeusz Józef Bętkowski
• ordynator oddziału – mjr dr Santarius Karol
• starszy ordynator oddziału wewnętrznego – ppłk dr Stanisław Linke
• starszy ordynator oddziału ocznego – mjr dr Witold Waligórski
• starszy ordynator oddziału usznego – ppłk dr Jan Maluj
• starszy ordynator oddziału skórno-wenerycznego – mjr dr Kazimierz Rudolf Frltz
• starszy ordynator oddziału nerwowo i psychicznie chorych – ppłk dr Mieczysław Naramowski
• starszy ordynator oddziału ginekologicznego – płk dr Felicjan II Wołkowiński
• kierownik pracowni rentgenowskiej – ppłk dr Stanisław Władysław Kozłowski
• kierownik pracowni bakteriologiczno-chemicznej – mjr dr Roman Sulimski
• kierownik przychodni dentystycznej – kpt. lek. dent. Jerzy Pawluć
• kierownik apteki – kpt. mgr Julian Nietupski
• praktyka szpitalna – por. mgr Zdzisław Kazimierz Głód
• pomocnik komendanta ds. gospodarczych – kpt. Franciszek Marian Usarz
• oficer gospodarczy – kpt. int. Józef I Łuczak
• dowódca plutonu gospodarczego – kpt. Aleksander Henryk Lewandowski(*)^[c]:
• kapelan – kpl. ks. Mieczysław Paszkiewicz
• na kursie – por. piech. Karol Leon Rypień

Kadra zapasowa 7 Szpitala Okręgowego

 Osobny artykuł: 7 batalion sanitarny.

• komendant kadry – ppłk dr Bronisław Franciszek Decowski
• lekarz kadry – ppor. lek. Zygmunt Rymkiewicz
• oficer mobilizacyjny – kpt. Stanisław Wacławik
• oficer ewidencji personalnej – por. Stanisław Baranowski
• oficer materiałowy – por. mgr Witold Jan Bonifacy Sołodonis
• zastępca oficera materiałowego – vacat
• dowódca kompanii szkolnej – kpt. Marian Ziembiński
• dowódca I plutonu – kpt. Aleksander Henryk Lewandowski(*)^[c]

Żołnierze Szpitala – ofiary zbrodni katyńskiej

 Osobne artykuły: zamordowani w Katyniu, zamordowani w Charkowie, zamordowani w Kalininie, zamordowani z Ukraińskiej Listy Katyńskiej (ULK) i zamordowani z Białoruskiej Listy Katyńskiej (BLK).

Biogramy zamordowanych znajdują się na stronie internetowej Muzeum Katyńskiego^[17]

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
• Zdzisław Andrzejewski: Poznańskie szpitalnictwo wojskowe w latach 1945–2000. Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, 2011-05-11.
• Karol Firich, Stanisław Krzysik, Tadeusz Kutrzeba, Stanisław Müller, Józef Wiatr: Almanach oficerski na rok 1923/24. T. 2. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1923.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adiutor”, 2010. ISBN 978-83-86100-83-5.