Stedenboek Frederik de Wit

Het Stedenboek Frederik de Wit, in die tijd Perfecte aftekeningen der steden van de XVII Nederlandsche provincien in platte gronden genoemd, werd omstreeks 1698 in Amsterdam uitgebracht en is samengesteld door de uitgever Frederik de Wit.

Achtergrond

In 1648 opende Frederik de Wit in Amsterdam zijn bedrijf onder de naam "De Witte Pascaert", tevens de naam van zijn huis in de Kalverstraat. Door zijn huwelijk met Maria van der Way in 1661 kreeg hij het poorterschap van Amsterdam en kon hij lid worden van het boekverkopersgilde St. Lucas.

In deze stedenatlassen (of stedenboeken) zijn plattegronden opgenomen van belangrijke steden uit die tijd. Dergelijke boeken werden uitgegeven door de grote atlas-uitgevers, in Nederland bijvoorbeeld door Joan Blaeu, Covens en Mortier en Johannes Janssonius. In Duitsland verscheen een soortgelijk werk gemaakt door Braun en Hogenberg. Zowel platen van Blaeu als van Janssonius werden door De Wit gebruikt maar hij bracht wel verbeteringen aan op de plattegronden. Frederick de Wit verwerkte in het verworven exemplaar 112 bladen plattegronden en 11 bladen met gravures van de 151 steden uit de Lage Landen.

In oktober 2010 verwierf de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag een van de vier bekende exemplaren van het Stedenboek.^[1]

Visuele indruk van de atlas

Voorplat
Schutblad voor
001r
001v
002r
002v
003r
pl001 - Nijmegen
pl002 - Zutphen
pl003 - Harderwijk
pl004 - Arnhem
pl005 - Groenlo
pl006 - Doesburg
pl007 - Tiel
pl008 - Zaltbommel
pl009 - Wageningen
pl010 - Culemborg
pl011 - Schenkenschans
pl012 - Gelre (Geldern)
pl013 - Roermond
pl014 - Dordrecht
pl015 - Haarlem
pl016 - Delft
pl017 - Leiden
pl017a - Leiden, Stadhuis - Pieterskerk - St. Pancraskerk - De burcht
pl017a - Leiden, Stadhuis
pl017a - Leiden, Pieterskerk
pl017a - Leiden, St. Pancraskerk
pl017a - Leiden, De burcht
pl017b - Leiden, Nieuw Gefondeerde Kerk of Waardkerk (niet gebouwd) - Academiegebouw - Kruythoff (hortus) - Marekerk - Lakenhal
pl017b - Leiden, Nieuw Gefondeerde Kerk of Waardkerk (niet gebouwd)
pl017b - Leiden, Academiegebouw
pl017b - Leiden, Kruythoff (hortus)
pl017b - Leiden, Lakenhal
pl017b - Leiden, Marekerk
pl018 - Amsterdam
pl018a - Amsterdam, Dam
pl018b - Amsterdam, Stadhuis
pl018c - Amsterdam, profiel (Joan de Ram)
pl018d - Amsterdam, Oude Kerk
pl018e - Amsterdam, Zuiderkerk
pl018f - Amsterdam, profiel
pl019 - Gouda
pl020 - Rotterdam
pl021 - Schiedam
pl022 - Schoonhoven
pl023 - Gorkum
pl024 - Brielle
pl025 - Alkmaar
pl026 - Hoorn
pl027 - Enkhuizen
pl028 - Edam
pl029 - Purmerend
pl030 - Monnickendam
pl031 - Medemblik
pl032 - Woerden
pl033 - Weesp
pl034 - Heusden
pl035-'s - Gravenhage
pl036 - Middelburg
pl037 - Zierikzee
pl038 - Goes
pl039 - Tholen
pl040 - Vlissingen
pl041 - Veere
pl042 - Arnemuiden
pl043 - Rammekens
pl044 - Utrecht
pl044a - Utrecht, profiel
pl044b - Utrecht, Stadhuis
pl045 - Amersfoort
pl045a - Amersfoort, profiel
pl046 - Rhenen
pl047 - Wijk bij Duurstede
pl048 - Montfoort
pl049 - Leeuwarden
pl050 - Bolswaart
pl051 - Franeker
pl052 - Sneek
pl053 - Dokkum
pl054 - Harlingen
pl055 - Stavoren
pl056 - Workum
pl057 - Deventer
pl058 - Kampen
pl059 - Zwolle
pl060 - Hasselt
pl061 - Vollenhoven
pl062 - Steenwijk
pl063 - Oldenzaal
pl064 - Blokzijl
pl065 - Zwartsluis
pl066 - Groningen
pl067 - Coevorden
pl068 - Delfzijl
pl069 - Bourtange
pl070 - Brussel
pl071 - Antwerpen
pl071a - Antwerpen, Kasteel
pl071b - Antwerpen, Oostershuis
pl071c - Antwerpen, Stadhuis
pl072 - Mechelen
pl073 - Tienen
pl074 - Lier
pl075 - Leuven
pl076-'s - Hertogenbosch
pl077 - Breda
pl078 - Grave
pl079 - Bergen op Zoom
pl080 - 't Fort van Ordam
pl081 - Maastricht
pl082 - Bergen in henegouwen
pl083 - Mariembourg
pl084 - Kamerijk (Cambrai)
pl085 - Atrecht (Arras)
pl086 - Saint Omer
pl087 - Hesdin
pl088 - Gent
pl089 - Kortrijk
pl090 - Nieuwpoort
pl091 - Brugge
pl092 - Damme
pl093 - Oostende
pl094 - Grevelingen (Gravelines)
pl095-Sint - Winoksbergen
pl096 - Ieper
pl097 - Rijssel (Lille)
pl098 - Rijssel (Lille)
pl099 - Douai
pl100 - Doornik
pl101 - Valenciennes
pl102 - Geraardsbergen
pl103 - Veurne
pl104 - Brouckburg (Bourbourg)
pl105 - Bailleul
pl106 - Aalst
pl107 - Armentiers (Armentières)
pl108 - Diksmuide
pl109 - Plassendaal
pl110 - Diedenhove (Thionville)
pl111 - Stevenswaard
pl112 - Luik (Liège)
Schutblad achter
Achterplat

Mediabestanden

Commons heeft mediabestanden in de categorie Atlas de Wit 1698.

Zie ook

Stedenboeken

Externe link

Stedenboek 'Theatrum ichnographicum omnium urbium et præcipuorum oppidorum Belgicarum XVII Provinciarum peraccurate delineatarum ', 1698, De Wit op website Koninklijke Bibliotheek

Literatuur

Bronnen, noten en/of referenties

Cornelis Koeman: Atlantes neerlandici : bibliography of terrestrial, maritime and celestial atlases and pilot books, published in the Netherlands up to 1880. Amsterdam : Theatrum Orbis Terrarum, 1967-1985; dl. III, nr. Wit 26.
Peter van der Krogt: Koeman’s Atlantes Neerlandici : New Edition, Vol. IV: The Town Atlases: Braun & Hogenberg, Janssonius, Blaeu, De Wit, Mortier and others. Houten : HES & De Graaf Publishers, 2010. – 3 vols. 1716 pp. : ill.
Martinus Nijhoff, Het stedenboek van F. de Wit, in: Het boek 23 (1935/36), p. 353-366.
Theatrum ichnographicum omnium urbium et praecipuorum oppidorum belgicarum XVII provinciarum peraccurate delineatarum [etc.]. Amsterdam : Van Hoeve, 1980. Herdruk van de uitgave Amsterdam, Frederick de Wit, van ca. 1698.